Álemdik jazý úlgisi

13.12.2019 Master slide 1163

Jańa ulttyq álipbı negizinde qazaq jazýyn reformalaý isi memlekettik tildiń mártebesiniń nyǵaıýyna, jahandanýdyń aqparattyq, tehnologıalyq úderisterine erkin enýine, sonymen qatar, túrkilik biregeıliktiń saqtalýyna jol ashady. Álemdegi eń kóp taraǵan jazý latyn grafıkasy ekendigi málim. Tuńǵysh Prezıdenttiń saıası sheshimi negizinde qazaq jazýyn da latyn álipbıine kóshirý isi 2017 jyldan bastap qolǵa alyndy. Osymen baılanysty Sh.Shaıahmetov atyndaǵy «Til-Qazyna» ulttyq ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵy latyn álipbıin halyq arasyna nasıhattaý, jańa emle erejelerin daıyndaýdy úılestirý, álipbı men emleni oqytý kýrstaryn júrgizý, álipbıdi jetildirýge baılanysty jumystardy uıymdastyrý syndy birqatar aýqymdy sharalardy júzege asyrdy. Bul jumystardyń basym bóligin Orfografıa basqarmasy uıymdastyryp, aıtarlyqtaı nátıjege qol jetkizdi. Atap aıtqanda:

Birinshi, 2019 jyly 22 aqpan, 26 sáýir, 31 mamyr, 28-29 maýsym, 4 qazan, 15 qarasha aılarynda jańa emle erejelerin tolyqtyrý, jetildirý boıynsha Orfografıalyq, Ádistemelik toptyń semınar keńesteri boldy. Semınarlarda Orfografıalyq jumys tobynyń jumys jospary bekitildi, jańa emleni túsindirýge, nasıhattaýǵa baılanysty ázirlenetin túrli anyqtaǵyshtar, oqytý ádistemesine qatysty nusqaýlyqtar jáne anyqtamalyqtardyń mazmuny men qurylymdary talqylandy, jańa emlege qatysty qoǵamda qalyptasqan pikirler, usynystar saralanyp, emle erejeleriniń keıbir tustary tolyqtyrylyp, bekitýge usynylatyn jobasy daıarlandy, álipbıdi jetildirýge baılanysty máseleler talqylandy.

Ekinshi, 2019 jyly 28 tamyz, 11 qazan, 1 qarasha aılarynda «Emle erejesi: beıtarap kózqaras jáne táýelsiz talqy», «Qala, aýdan jáne oblys mekeme ataýlaryn latyn álipbıinde tańbalaý» jáne «Latyn grafıkaly keńistiktegi jarnama saýattylyǵy» atty respýblıkalyq onlaın semınarlary boldy. Onlaın semınarlarda ǵalymdar men sala mamandary emle erejesine qatysty usynys-pikirlerin ortaǵa salyp, emle erejesin talqylady, orfografıalyq top músheleri tarapynan ázirlengen «Qala, oblys, aýdan mekeme ataýlarynyń anyqtamalyǵy» men «Grafıkalyq keńistiktegi jarnama nusqaýlyǵyn» saraptaýdan ótkizdi.

Úshinshi, 2019 jyly 15 qarashada «Jańa álipbı: emle, ádisteme jáne halyqaralyq tájirıbe» atty respýblıkalyq ǵylymı-praktıkalyq konferensıa ótti. Konferensıada til reformasy aıasynda júrgizilip jatqan álipbı, emle erejeleri jáne ony oqytýdyń tıimdi joldary, sondaı-aq latynǵa kóshken túrki halyqtarynyń tájirıbesindegi artyqyshlyqtar men qıyndyqtar talqylandy. Konferensıa materıaldary jınaq túrinde baspaǵa daıarlandy. Bıylǵy atqarylǵan bul jumystyr kelesi jylyda jalǵasyn tabady.


Gúlfar Mamyrbek,

Sh.Shaıahmetov atyndaǵy

«Til-Qazyna»

ulttyq ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵy

Orfografıa basqarmasynyń basshysy